Od momentu rozpoczêcia rewalidacji z dzieæmi niepelnosprawnymi poszukiwa³am metod pracy, zasad i innych materia³ów.
Przeczyta³am wiele interesuj±cych pozycji ksi±¿kowych
dotycz±cych rewalidacji i rozpoczê³am pisanie planu.
Pierwszy etap to zapoznanie siê z orzeczeniem dziecka wydanym przez
poradniê psychologiczno – pedagogiczn±.
Dla mnie jednak orzeczenie by³o do¶æ ogólne i postanowi³am sama dokonaæ
obserwacji w celu lepszego poznania dziecka. Pomocna by³a mi tutaj pozycja
ksi±¿kowa:
J. Kielin - „Profil osi±gniêæ ucznia – przewodnik dla
nauczycieli i terapeutów z placówek specjalnych.”
– Gdañskie Wydawnictwo Psychologiczne GDAÑSK 2002
Przy pomocy tej pozycji dokona³am wstêpnej obserwacji i wiedzia³am o wiele wiêcej
o dziecku, z którym mia³am rozpocz±æ pracê.
Kolejny etap to zapoznanie siê z ró¿norodnymi metodami i formami pracy
z dzieæmi niepe³nosprawnymi.
Kiedy mia³am podsumowane obserwacje rozpoczê³am pisaæ plan pracy
„na brudno”.
Nastêpnie weryfikowa³am orzeczenie z poradni z moimi obserwacjami
i w koñcowym efekcie powstawa³ plan rewalidacji indywidualnej z dzieckiem
niepe³nosprawnym.
Poni¿ej przedstawiê fragmenty programu jednego z dzieci:
PLAN ZAJÊÆ REWALIDACJI INDYWIDUALNEJ
Dane osobowe:
Imiê i nazwisko dziecka:
Grupa wiekowa: 6 – latki - integracyjna
Data urodzenia:
Adres:
Telefon kontaktowy:
Ogólna charakterystyka dziecka:
………..uczêszcza do przedszkola trzeci rok. Obecnie jest w grupie 6 – latków –
integracyjnej.
Motoryka du¿a:
Motoryka du¿a – w normie rozwojowej , ch³opiec biega skacze, porusza siê
prawid³owo.
Motoryka ma³a:
Motoryka ma³a na du¿ym poziomie, ch³opiec sprawnie pos³uguje siê zarówno rêk±
lew± jak i praw±, prawid³owo trzyma narzêdzie pisz±ce, potrafi wycinaæ, lepiæ
z plasteliny, skleja klejem kawa³ki papieru, nawleka korale na sznurek.
Koordynacja wzrokowo – ruchowa:
………. potrafi budowaæ z klocków, piêtrzyæ je i ³±czyæ w rozmaite budowle.
Zamalowuje do¶æ nieporadnie proste kszta³ty, wycina narysowane kszta³ty.
Z chêci± lepi z plasteliny, potrafi ³±czyæ kilka elementów w ca³o¶æ.
……… uk³ada obrazek z 4 czê¶ci ze wzorem.
Ch³opiec wycina samodzielnie figury geometryczne tworz±c z nich postaæ ludzk±.
…….. wycina precyzyjne elementy narysowanych przez nauczycielkê.
Rysuje kszta³ty literopodobne, rysuje po ¶ladzie oraz kalkuje.
Samodzielnie pisze swoje imiê, u¿ywaj±c jako wzór wizytówkê.
Rozwój spo³eczny:
Ch³opiec nawi±zuje kontakty z dzieæmi, a tak¿e potrafi je podtrzymywaæ.
Zdarza mu siê, ¿e pozwoli pobawiæ siê swoj± zabawk± innemu dziecku.
Potrafi bawiæ siê z innymi dzieæmi. Coraz czê¶ciej s± to zabawy z regu³ami.
Mowa bierna:
………. rozumie i wykonuje proste polecenia kierowane bezpo¶rednio w jego
kierunku. Czasem polecenia trzeba wspomóc gestem. Ch³opiec ma problemy
zrozumieæ s³owa, które nie nale¿± do potocznego s³ownictwa.
Mowa czynna:
U ch³opca stwierdzono……………………………….. W zwi±zku z tym oraz z powodu zespo³u
wad wrodzonych ch³opiec ma zaburzon± wymowê.
Funkcje poznawcze (wra¿enia, spostrze¿enia, wyobra¼nia, my¶lenie):
………… nie odbiera prawid³owo z otoczenia wszystkich bod¼ców. Nie spostrzega
ró¿nic na obrazkach. My¶lenie ch³opca jest zaburzone. Trudno stwierdziæ jak
funkcjonuje wyobra¼nia ze wzglêdu na wadê wymowy. …………. potrafi skupiæ d³ugo
uwagê pod warunkiem, ¿e jest zainteresowany zadanie jakie ma wykonaæ.
Zdecydowanie lepiej funkcjonuje podczas zajêæ indywidualnych. Pamiêæ
deklaratywna (jawna, ¶wiadoma) ch³opca jest zaburzona, natomiast pamiêæ
niedeklaratywna (ukryta, nie¶wiadoma) jest zaburzona.
Wra¿enia: s³uchowe, wzrokowe, smakowe, wêchowe, dotykowe,
miê¶niowo-ruchowe, ciep³a i zimna, ustrojowe oraz bólu funkcjonuj± na w³a¶ciwym
poziomie.
Samodzielno¶æ:
…………….jest ch³opcem samodzielnym na miarê swoich mo¿liwo¶ci. Potrafi
samodzielnie za³atwiaæ swoje potrzeby fizjologiczne i higieniczne. Sam siê ubiera
i rozbiera. Ma trudno¶ci jedynie podczas ubierania lub ¶ci±gania czê¶ci garderoby
z g³owy ze wzglêdu na aparat s³uchowy.
Harmonogram zajêæ
– zajêcia z …………….. odbywaj± siê raz w tygodniu, jedn± pe³n± godzinê. Podczas
zajêæ nale¿y zadbaæ o prawid³ow± pozycjê. Zajêcia nale¿y przerywaæ æwiczeniami
relaksacyjnymi, muzycznymi….
Cele programu:
- rozwijanie kompetencji komunikacyjnych ch³opca,
- rozumienie mowy i umiejêtno¶ci porozumiewania siê,
- kszta³cenie sprawno¶ci grafopercepcyjnych,
- rozwijanie umiejêtno¶ci segregowania w zbiory i kategoryzowania
wg cech istotnych,
- doskonalenie umiejêtno¶ci koordynacji i organizacji wzrokowo – ruchowej,
- bogacenie zasobu s³ownictwa i wiadomo¶ci o ¶wiecie,
- podnoszeniem umiejêtno¶ci spo³ecznych.
Celem pracy z dzieckiem jest stworzenie mo¿liwo¶ci wszechstronnego rozwoju
umys³owego, psychicznego i spo³ecznego na miarê jego mo¿liwo¶ci.
Zasady pracy z dzieckiem podczas zajêæ: (wg W³. Dykcik)
1. Zasada akceptacji dziecka – takim, jakim ono jest.
2. Zasada podmiotowo¶ci i indywidualno¶ci ³±cz±ca siê ¶ci¶le z poszanowaniem
praw dziecka upo¶ledzonego i jego mo¿liwo¶ciami, potrzebami i oczekiwaniami
oraz z partnerskim podej¶ciem do niego we wszelkich dzia³aniach rewalidacyjnych.
3. Zasada refleksyjno¶ci polegaj±ca na systematycznym analizowaniu podjêtych
dzia³añ i twórczym modyfikowaniu ich w zale¿no¶ci od postêpów w rozwoju dziecka.
4. Zasada systematyczno¶ci i konsekwencji daj±ca swym“ uporz±dkowaniem
dzia³añ” poczucie bezpieczeñstwa, przewidywalno¶æ zdarzeñ, a przez to szansê
na przygotowanie siê do nich oraz poczucie niezale¿no¶ci i wzmocnienie poczucia
w³asnej warto¶ci.
5. Zasada komfortu psychicznego wymagaj±ca pozytywnych stosunków miêdzy
dzieckiem upo¶ledzonym a pedagogiem, terapeut±, odpowiedniego czasu
prowadzenia zajêæ.
6. Zasada liczenia siê z innymi osobami uczestnicz±cymi w realizacji programu.
Metody stosowane podczas zajêæ:
1. Metody ogl±dowe oparte na obserwacji, które pozwol± dziecku zapoznaæ siê
z rzeczywisto¶ci±, zjawiskami i wydarzeniami.
2. Metody oparte na s³owie (opowiadanie, opisy, pogadanki, prace z ksi±¿k±)
3. Metoda malowania dziesiêcioma palcami (R. F. Show); pomaga dziecku
w pokonywaniu lêków, wzmacnianiu wiary we w³asne si³y;
ma warto¶ci diagnostyczne.
4. Metoda uczenia przez na¶ladownictwo:
- na¶ladownictwo ruchowe i statyczne (wychowanie fizyczne, rytmika, plastyka,
technika, czynno¶ci samoobs³ugi);
- na¶ladownictwo werbalne (kszta³cenie i nauka mowy);
- na¶ladownictwo zachowañ i postaw.
5. Metoda zabawy: od manipulacyjnych, ruchowych, konstrukcyjnych,
tematycznych.
6. Metoda gier dydaktycznych; nale¿± do nich:
- metoda stymulacyjna, np. sztuczne wytwarzanie fragmentu rzeczywistego
tj. wy¶cigi przy u¿yciu klocków;
- metoda sytuacyjna; tzn. stwarzanie sytuacji i przewidywañ nastêpstw;
- metoda inscenizacji; odtwarzanie wydarzeñ, które mai³y miejsce,
i stwarzanie problemów, które nale¿y rozwi±zaæ;
- gie³da pomys³ów (,,burza mózgów”); polega na wysuwaniu ¶miesznych
pomys³ów, stawianiu hipotez i rozwi±zywaniu problemów.
7. Drama; pozwala na otwarcie siê, sprzyja poznaniu i rozwijaniu mo¿liwo¶ci
dziecka.
8. Metoda swobodnej pracy M. Montessori, gdzie my¶l± koncepcji wychowania
jest ¿ycie dziecka ,,Pomó¿ mi zrobiæ to samemu”.
9. Metoda W. Sherborne, czyli Metoda Ruchu Rozwijaj±cego; ma w³a¶ciwo¶ci
relaksu, oparta jest na zabawie. Dostarcza psychicznych i fizycznych doznañ,
które pobudzaj± ¶wiadomo¶æ cia³a, kontrolê nad nim, podoruj±c dobre
samopoczucie.
10. Metoda stymulacji polisensorycznej – czyli uczenie polisensoryczne.
11. Metoda Dobrego Startu.
12. Metoda instrumentalna, czyli pozytywne wzmacnianie poprawnych form
zachowania siê i osi±gniêæ po udanym wykonaniu zadania.
13. Metoda komputerowego wspomagania – pe³ni dwie funkcje: jest narzêdziem
u³atwiaj±cym proces komunikowania siê oraz stymuluje procesy poznawcze
dziecka.
14. Naturalna nauka jêzyka.
Zadania do realizacji w ci±gu ca³ego roku szkolnego
Cel ogólny: rozwijanie kompetencji komunikacyjnych,
bogacenie zasobu s³ownictwa i wiadomo¶ci o ¶wiecie:
Cele szczegó³owe:
1. Rozmowy swobodne:
- ………………………..
- ………………………..…
2. Rozmowy kierowane:
- …………………………..
- ……………………………
- …………………………..
3. ………………………………
- ………………………………….
4. Stosowanie komputera podczas zajêæ:
- …………………………….
Cel ogólny: rozwijanie sprawno¶ci grafopercepcyjnych
Cele szczegó³owe:
a) Æwiczenia rozwijaj±ce motorykê r±k, kr±¿enia r±k, rozlu¼nianie miê¶ni
ramienia:
- ……………………..
- …………………….
- ………………………..
- …………………………….
b) Æwiczenia manualne:
- ……………………………….
- ……………………………….
- ……………………………….
- ………………………………
- ……………………………
c) Æwiczenia grafomotoryczne
- …………………………,
- ……………………………….
- …………………………………
- …………………………………
- ………………………………………
Cel ogólny: rozwijanie umiejêtno¶ci segregowania w zbiory
i kategoryzowania wg cech istotnych
Cele szczegó³owe:
1. Poznawanie i tworzenie zbiorów przedmiotów ze wzglêdu na ich wspólne
cechy i wed³ug okre¶lonego kryterium:
- ………………………………….
- …………………………………
……………………………….
- ………………………………..
- ………………………………….
Cel ogólny: rozwijanie koordynacji wzrokowej i wzrokowo-ruchowej
Cele szczegó³owe:
1. Sortowanie przedmiotów wg okre¶lonych cech:
- …………………………………………
2. Kolorowanie, kreskowanie, ³±czenie punktów, linii:
- …………………………………………….
Cel ogólny: podnoszenie umiejêtno¶ci spo³ecznych
Cele szczegó³owe:
1. Przestrzeganie norm na zajêciach, uwra¿liwianie na potrzeby innych,
kultura zachowania siê zarówno podczas zajêæ jak i poza nimi:
- …………………………………………..
- ……………………………………………
Zaleca siê ponadto podczas zajêæ stosowaæ:
1. Ró¿norodne zabawy ruchowe w formie przerywników zajêæ
2. Zabawy relaksacyjne.
3. Zabawy terapeutyczne.
EWALUACJA:
Ewaluacja ma na celu stwierdziæ, w jakim stopniu zamierzone w programie
cele s± osi±gane i czy proponowane formy i metody pracy s± skuteczne.
Ewaluacja bêdzie dotyczy³a oszacowania w jakim stopniu zosta³ on zrealizowany
Opracowa³a - Marzanna Mazurek