| |
Każde
dziecko ma indywidualną drogę
swojego własnego rozwoju i nie można
hamować rozwoju jednego
dziecka dla
„zrównania” go z innymi
lub też odwrotnie.
Należy jedynie wspomagać zróżnicowany
rozwój poszczególnych dzieci uczestniczących
w systemie edukacyjnym.....
R. Więckowski
PROGRAM
„W świecie
książek ze Słonecznej Biblioteki”
OPRACOWANY PRZEZ MARZANNĘ MAZUREK I GABRIELĘ MANDALKĘ
realizowany w Publicznym
Przedszkolu nr 3 w Zdzieszowicach
Zdzieszowice
wrzesień 2004 r.
Wstęp
Lata pracy z dziećmi przedszkolnymi były dla nas okazją do obserwacji
dzieci, ich chęci lub niechęci uczenia się nowych treści. Dziś z całą
pewnością możemy stwierdzić iż potrafimy wskazać dziecku w wieku przedszkolnym
drogę dalszego zdobywania sukcesu. Wiemy w jaki sposób wyrobić u dziecka chęć
do uczenia się.
Wiek przedszkolny to najważniejszy okres w życiu dziecka, zdobywa
ono wówczas wiele doświadczeń, uczy się spontanicznie, poprzez zabawę i nie
powinno się dziecka do niczego zmuszać. Pracę z dzieckiem należy prowadzić
mądrze, z rozwagą, aby nie zniechęcić dziecka, a wręcz zachęcić dziecko do
podejmowania własnych wysiłków w dalszym zdobywaniu wiedzy. Wiele zależy od
samego nauczyciela, od sposobu w jaki podejmie się pracy z dzieckiem, od jego
cierpliwości oraz chęci niesienia pomocy. Wymaga to od nauczyciela przedszkola
sporych umiejętności pedagogicznych oraz wiedzy psychologicznej.
Dziecko około 4-5-tego roku życia posiada olbrzymie zasoby energii,
która znajduje zarówno ujście w zabawie, jak i w nauce. Dziecko nie widzi
różnicy pomiędzy tymi dwiema czynnościami.
Dzieciństwo to moment, w którym mózg jest całkowicie otwarty na wszelkie
informacje i przyswaja je sobie bez jakiegokolwiek wysiłku. Informacje te
powinniśmy dzieciom dostarczyć w formie zabawy, ponieważ zabawa i nauka są ze
sobą nierozerwalnie złączone. To właśnie dzięki zabawie dzieci poznają siebie
i świat. Odkrycia i wyobraźnia pomagają dzieciom uczyć się swojego fizycznego
„ja” i emocji, rozwijać umiejętności językowe, komunikatywne, społeczne. To
dzięki zabawie rozwija się w dziecku samoocena, wytrwałość zadowolenie z życia
oraz zdolność do tworzenia silnych związków.
Zabawa to silne narzędzie służące nauce. Dziecko, które dobrze się bawi jest
całkowicie pochłonięte swoimi zajęciami i zbiera doświadczenia podczas każdej
zabawy.
Rolą nauczyciela w zabawie jest umiejętność włączenia się lub odsunięcia od
zabawy i takie pokierowanie zabawą, aby dziecko nie odczuło zbędnej
ingerencji.
Szybkość uczenia się podczas zabawy powinien nauczyciel „wykorzystać” do
opanowania przez umiejętności komunikowania się, czytania i pisania. Jednak
należy podejść do tego w sposób zorganizowany, stosując indywidualizację i
stopniowanie trudności.
Zadaniem nauczyciela przedszkola jest przede wszystkim wspierać i
stymulować rozwój dziecka i wręcz dostosować swoje
działania do poziomu rozwojowego dziecka. Wspieranie rozwoju dziecka jest
potrzebne wszystkim dzieciom. Tym, które rozwijają się wolniej pomaga dogonić
rówieśników, natomiast niepełnosprawnym stwarza szansę lepszego funkcjonowania
w przedszkolu.
Dzięki wspieraniu i stymulowaniu rozwoju dzieci mieszczące się w normie
intelektualnej ujawniają swe zdolności i są bardziej szczęśliwe, natomiast
dzieci o wysokich możliwościach intelektualnych mogą osiągać sukcesy w nauce.
Jedną z metod, która wspomaga rozwój dziecka jest naturalna nauka
języka. Jest to metoda twórcza, która motywuje dziecko do komunikowania się,
czytania i pisania poprzez aktywność twórczą: plastyczna, muzyczną, ruchową i
dramatyczną. Metoda pochodzi z Nowej Zelandii. Jej twórcą jest Brian Cutting.
Brian Cutting za podstawowe kryterium nauki czytania uznał rozwój procesów
poznawczych, takich jak: spostrzeganie i pamięć. W wieku przedszkolnym
spostrzeganie dzieci cechuje synkretyzm, to, co spostrzega, ujmuje globalnie.
Dziecko spostrzega całe przedmioty i całe wyrazy, a nie ich elementy. Na ogół
u większości dzieci mamy też do czynienie z pamięcią wzrokową, co warunkuje
łatwiejsze zapamiętywanie całych wyrazów, a także lepsze zrozumienie treści.
Podstawa do pracy z dziećmi jest seria 40 książeczek ze Słonecznej Biblioteki.
Książki te są podzielone według stopnia trudności, zróżnicowane tematycznie i
przystosowanych do pracy z dziećmi w różnym wieku. Stosując je w pracy z
przedszkolakami przekonamy się, że integrują one treści edukacyjne, wyzwalają
motywację do czytania, komunikowania się i kreślenia symboli graficznych
poprzez aktywność plastyczną, muzyczną, ruchową i dramatyczną. Dzieje się tak
dlatego, że dzieci bawiąc się – uczą.
Proponowany program „W świecie książek ze Słonecznej Biblioteki”
jest przeznaczony do pracy z dziećmi przedszkolnymi pełnosprawnymi od 3 do 7
lat i niepełnosprawnymi do 10 roku życia, ponieważ właśnie w tym okresie
dziecko przyswaja sobie najwięcej wiadomości, jest wręcz chłonne wiedzy, chce
wiedzieć o wszystkim co je otacza.
Program powinien być realizowany już z dziećmi w grupie najmłodszej,
jednak od początku pracy z programem należy stopniować trudności i
indywidualizować proces edukacyjny, mając na uwadze przede wszystkim dobro
dziecka…………………
W pracy z książeczkami ze Słonecznej Biblioteki istotne jest
indywidualne podejście do każdego dziecka. Jest to bardzo trudne zadanie.
Jednakże jest ono bardzo ważne, ponieważ każde dziecko posiada indywidualny
potencjał umiejętności i wiedzy; każde dziecko rozwija się indywidualnie, w
związku z czym oczekuje indywidualnego podejścia. Aby wypełnić to zadanie
nauczycielka powinna bardzo dobrze poznać wszystkie dzieci w swojej grupie i
później tak planować pracę, aby dzieci mogły wybierać to co lubią robić
najbardziej…………………..
Naturalna nauka języka to wyrabianie motywacji z wykorzystaniem
aktywności: plastycznej, muzycznej, ruchowej i dramatycznej.
Poprzez aktywność plastyczną rozumieć należy : plastyczne, techniczne
oraz estetyczne działania w oparciu o czytaną książkę, czyli zabawy i zajęcia
w kąciku plastyczno – technicznym, np.:
-rysowanie, malowanie na różnych płaszczyznach,
-układanie z różnorodnych elementów,
-wycinanie, wydzieranie, klejenie,
-lepienie z plasteliny, masy solnej, gliny,
-samodzielne projektowanie pracy plastycznej,
-stemplowanie, ……………………….
Aktywność muzyczna to zabawy i zajęcia w kąciku muzycznym:
słuchanie muzyki, śpiewanie piosenek, gra na instrumentach perkusyjnych.
Działalność dziecka powinna być oparta na aktualnie czytanej książce ze
Słonecznej Biblioteki. W aktywności muzycznej powinno być najwięcej elementów
samodzielnego tworzenia muzyki przez dzieci…………………………..
Aktywność muzyczną rozwijamy w trakcie:
-słuchania i śpiewania piosenek,
-nauki piosenek,
-tworzenia własnych utworów muzycznych,
-ćwiczeń emisyjnych i ortofonicznych,
-gry na instrumentach perkusyjnych, …………………………………
Aktywność ruchowa
to przede wszystkim samodzielne tworzenie ruchu w oparciu o przerabianą
książkę. Aktywność ruchową rozwijamy w trakcie:
-tworzenia okazji do samorzutnych zabaw ruchowych indywidualnych lub w
grupach,
-ćwiczeń gimnastycznych:
*kształtujących,
*orientacyjno-porządkowych,
*kształtujące zmysł równowagi,……………………………………
Aktywność dramatyczna
to zabawy w kąciku teatralnym oraz:
-odgadywanie czynności wykonywanych przy pomocy swojego ciała,
-inscenizacja utworów literackich, zakończeń opowiadań i bajek,
-inscenizowanie wierszy,
-inscenizowanie treści książeczek ze Słonecznej Biblioteki,
-oglądanie przedstawień teatralnych,……………………………………….
Każdy rodzaj aktywności będzie także możliwy w pracy z
dzieckiem niepełnosprawnym. Dzieci niepełnosprawne są chętne do podejmowania
zabaw, są bardzo aktywne podczas zajęć, chcą w nich brać czynny udział, nie
pozwalają aby je ignorować. Zadaniem nauczyciela jest w tej kwestii także
wspierać dzieci niepełnosprawne i pomagać im realizować się w grupie.
………………………….
Cel programu:
Stymulowanie rozwoju dzieci przedszkolnych w oparciu o książki ze Słonecznej
Biblioteki i zabawy.
Cele szczegółowe:
- dziecko zna cały alfabet,
- dziecko wie jak wyglądają poszczególne litery, potrafi odnaleźć je na
„ścianie liter”,
- dziecko potrafi komunikować się-słuchać i przekazywać informacje,
- dziecko potrafi odczytywać swoje imię, wyrazy ,zdania,
- dziecko podejmuje próby pisania…………………………………….
Ewaluacja programu
- karty pracy opracowane dla poszczególnych grup wiekowych, na początku roku
szkolnego (październik) , w połowie roku szkolnego (luty), pod koniec roku
szkolnego (czerwiec);
- podsumowanie kart pracy w formie opisu;
- ankieta dla rodziców.
Ewaluacja programu będzie dokonywana pod koniec każdego roku szkolnego.
Program jest zgodny z podstawą
programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów
przedszkolnych w szkołach podstawowych (Dz. U nr 2 z 17 stycznia 2000 r. ,
poz. 18), oparty jest na „ABC…program wychowania przedszkolnego XXI wieku”
oparty na Słonecznej Bibliotece – nowozelandzkiej metodzie stworzonej przez
Briana Cutting.
Program
komunikowania się, czytania i pisania: (fragmenty)
Treści programowe |
Cele
operacyjne |
Sposoby dochodzenia do celu i ewaluacji |
Nauka
komunikowania się: |
1. Rozmowy w kręgu dyskusyjnym na tematy:
- wybrane odpowiednio do czytanej książki,
2. Rozmowy indywidualne z dziećmi dotyczące:
- czytanej książki, …..
3. Rozmowy dzieci pomiędzy sobą:
- podczas zabaw swobodnych,……
|
- wyraża słowami swoje myśli, emocje,
- słucha wypowiedzi kolegów i koleżanek,
- swobodnie prowadzi dialog,
- posiada bogaty słownik bierny i czynny,
- spontanicznie wypowiada swoje myśli,
- formułuje swobodne wypowiedzi,
- prowadzi rozmowy z użyciem poprawnych form………………………
|
- „krąg dyskusyjny” – dzieci i nauczyciel siedzą
dookoła i rozmawiają na dany temat – temat
wynikający z zagadnień tygodnia lub inny temat
wynikający z pracy w grupie,……………….
|
Nauka
czytania: |
1. Praca z książką:
- wprowadzenie książki,
- czytanie dla dzieci,
-czytaniez dziećmi,
- czytanie przez dzieci,
- czytanie przez chłopców i dziewczynki,
- tworzenie melodii, ……………………….
2. Etapy czytania:
- czytanie całego tekstu,
- czytanie poszczególnych zdań,…………….
|
- czyta książki:
* samodzielnie lub z pomocą nauczycielki,
* ze Słonecznej Biblioteki bądź wykonane
przez nauczycielkę zna wzór Słonecznej
Biblioteki,…………………..
|
- dzieci na początku czytają na pamięć, ale właśnie
to motywuje je do podejmowania dalszych działań
związanych z czytaniem,
- należy codziennie czytać książki ze Słonecznej
Biblioteki,
…………………..
|
Nauka pisania: |
1. Etapy pisania:
- pisanie w ograniczniku (linia dolna i górna),
- pisanie w liniaturze (cztery linie),
- oddzielne pisanie liter,
- łączne pisanie głosek,
- ……………………….
2. Poziomy pisania:
- pisanie po śladzie,
- …………………..
3. Rodzaje pisania:
- pisanie dla dzieci,………………
|
- pisze różne teksty:
* po śladzie,
* z pomocą nauczycielki,
* samodzielnie,
- tworzy własne teksty,
- …………………………..
|
- pierwszy
etap pisania to pisanie imienia dziecka,
-
pisanie rozpoczynamy z dziećmi 4 letnimi,
- ……………………………………
|
Treści programowe:
(fragmenty)
Planowanie pracy w grupie 3 - 4 - latków:
Tematy kompleksowe |
Proponowane pozycje książkowe |
Wybrane treści programowe |
Oczekiwane efekty |
Zabawy |
Uwagi |
Poznajmy się
|
,,Dzieci” M. Mazurek
|
- nawiązywanie serdecznego, bliskiego kontaktu z nauczycielką i nabywanie
umiejętności wyrażania słowami własnych potrzeb, myśli i odczuć.
- zdobywanie doświadczeń sprzyjających kształtowaniu świadomości schematu
własnego ciała.
- odbieranie, rozumienie i wyrażanie treści przekazywanych przez
niewerbalne środki wyrazu: ruch ciała, gest, mimikę..
|
- nazywa własne potrzeby, myśli i odczucia.
- nazywa i pokazuje poszczególne części ciała.
- potrafi odczytać gesty, ruchy ciała i mimikę.
|
1. „Witaj Olu…” (zabawa integracyjna)
Witaj Olu, witaj Olu, jak się masz , jak się masz
Wszyscy cię witamy, wszyscy cię witamy,
Bądź wśród nas, bądź wśród nas’
2. „Oddech i kartka papieru” - dziecko chwyta kartkę dwiema dłońmi w
połowie wysokości i trzyma przed ustami, lekko opierając jej górną krawędź
o nos. Obserwuje, jak kartka odsuwa się od twarzy, kiedy się na nią
dmucha. Gdy kartka wróci na swoje miejsce, dziecko skupia uwagę na jej
kontakcie z twarzą. Powtarza kilkakrotnie ćwiczenie z zamkniętymi oczami.
(zabawa relaksacyjna)
|
|
Moje zabawki
|
,,Zabawki” G. Mandalka
|
- podziwianie piękna otaczającego nas świata przyrody, dbanie o czystość
najbliższego otoczenia np. zbieranie zabawek w sali, na podwórku
przedszk.
- rozpoznanie dotykiem znanych zabawek i przedmiotów różniących się od
siebie kształtem, wielkością i ciężarem (określenie cech duże-małe,
miękkie-twarde, ciężkie-lekkie).
- przyzwyczajanie do prawidłowego trzymania
narzędzia rysunkowego.
|
- dba o czystość
naszego środowiska.
- potrafi rozpoznać i nazwać zabawki, przedmioty.
- potrafi prawidłowo trzymać kredkę.
|
1. Zabawa: " Kto tam siedzi?" - jedno dziecko wychodzi za drzwi, w tym
czasie zakrywam wybrane dziecko kocykiem. Po powrocie tej osoby
przekonujemy się czy zgadnie Kto tam siedzi. Możemy pokazać jedynie część
nogi, czy paputka. Nagradzamy oklaskami jeśli dziecko poprawnie
odgadło. (zabawa terapeutyczna)
2. „Mało nas, mało nas” – Tradycyjna zabawa ruchowo – taneczna, w której
kolejno wywołujemy do środka koła imieniem poszczególne dzieci. (zabawa
integrująca)
|
|
…………………………………………………………
Treści programowe:
(fragmenty)
Planowanie pracy w grupie 5 - latków:
Tematy komple-ksowe |
Proponowane
pozycje
książkowe
|
Wybrane treści
programowe
|
Oczekiwane
efekty
|
Zabawy
|
Uwagi |
Wspomnienia z wakacji
|
„Piknik” – J. Eggleton |
-Zbieranie ,,skarbów do kącika przyrody przywiezionych z wakacji- muszle,
kamyki, zasuszone różnorodne rośliny...
-Opowiadanie ,,Co dzieje się na obrazku?” – Interpretowanie treści z
zauważeniem wzajemnych związków pomiędzy kolejnymi ilustracjami.
-Poznawanie określeń dotyczących stronności własnego ciała, np. oznaczanie
prawej ręki jako wiodącej.
|
-Zna i nazywa owoce morza.
-Potrafi znaleźć związek przyczynowo-skutkowy.
-Potrafi określić prawa, lewa strona.
|
1. "Walka z cieniem". Przyjmujemy postawę jak do walki wręcz lub boksu i
uderzając niewidocznego przeciwnika, wydajemy głośne okrzyki. Bardzo duże
tempo ćwiczenia. W przerwach zmuszamy się do głośnego śmiechu.
(zabawa relaksacyjna)
2. „Gadający kapelusz" - dziecko, które ma
kapelusz na głowie mówi to o czym myśli w danym momencie.
(zabawa rozwijająca inteligencję emocjonalną)
|
|
Moje przedszkole
|
„Budowanie z klocków” – J. Cutting
|
-Dbanie o wspólne sprzęty i zabawki. Rozumienie pojęcia ,,wspólna
własność”.
-Wspólne planowanie ustawienia kącików zainteresowań i ułożenia zabawek w
sali.
-Posługiwanie się pojęciami dotyczącymi położenia przedmiotów w
przestrzeni względem siebie: na prawo-na lewo.
|
-Rozumie pojęcie wspólna własność”, dzieli się zabawkami
z innymi dziećmi
- zaplanuje kąciki w sali zabaw.
-Potrafi prawidłowo posługiwać się pojęciami.
|
1.
. „Wszyscy są”
Muzyka zaprasza do biegu, na przerwę w muzyce dzieci zatrzymują się i
witają z partnerem piosenką „Wszyscy są” z jednoczesnym klaskaniem w ręce
partnera. Powtórzenie zabawy; zmiana ruchu - podskoki na przerwę w muzyce,
piosenka jw. (zmiana partnera).
„Wszyscy są wszyscy są, witam was, zaczynamy już czas. Jestem ja. Jesteś
ty, raz, dwa, trzy.”
(zabawa integracyjna)
2.
,,Poznajemy się”
– pierwsza osoba mówi swoje imię + gest, druga osoba wypowiada imię
pierwszej osoby + jej gest, a potem podaje swoje imię i swój gest itd. ...
(zabawa dramowa)
|
|
....................................................................
Treści
programowe:
Planowanie pracy w grupie 6 - latków:
Tematy komple-ksowe |
Proponowane
pozycje
książkowe
|
Wybrane treści
programowe
|
Oczekiwane
efekty
|
Zabawy
|
Uwagi |
Wspomnienia z
wakacji
|
"Wyprawa"
J. Eggleton |
- dowiadywanie się o istnieniu na terenie naszego kraju parków narodowych,
rezerwatów przyrody,
- poznawanie charakterystycznych cech krajobrazu regionu, w którym
mieszkamy,
- wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez wspólne przeżywanie przyjemności i
radości: wakacje.
|
- rozumie cel tworzenia takich rezerwatów, zna zasady zachowania się ludzi
w parkach narodowych,
- dostrzega różnice w krajobrazach: górskim, morskim…
- chętnie przebywa wspólnie z rodziną.
|
1. "Szukamy drogi" - dzieci szukają drogi wyjścia, którą zaznaczyła
jedna z grup. Szukają jej przy pomocy znaków, listów, rebusów jakie
zostawiły dzieci, które chciały wskazać drogę wyjścia. Na końcu drogi
czeka dzieci niespodzianka, co motywuje je do szukania drogi wyjścia.
(zabawa tropiąca)
2. „Kwiaty na łące" - siad klęczny w kole. Głowa schowana na
kolanach.Muzyka pełni rolę słońca. Nagrzane" kwiaty" rozchylają się,
unosząc główki i ręce coraz wyżej (głośno) kiedy słońce chowa się za
chmury (cicho)- kwiaty się zamykają.
(zabawa umuzykalniająca)
|
|
Co naprawdę umiem
|
"Umiem"
J. Eggleton
|
- przestrzeganie zasad, norm i reguł ustalonych w grupie,
- przestrzeganie kulturalnego zwracania się do siebie nawzajem, właściwe
stosowanie zwrotów grzecznościowych,
- opanowanie umiejętności związanych z samodzielnym ubieraniem się.
|
- wie, jak należy zachowywać się podczas zabawy,
- stosuje zwroty grzecznościowe wobec koleżanek i kolegów,
- potrafi samodzielnie się ubrać.
|
1.„Siedzimy na kolanach” – dzieci ustawiają się w kole jeden za drugim,
trzymając ręce na ramionach partnera stojącego
z przodu. Dzieci stoją w kole i próbują usiąść na kolanach partnera
stojącego z tyłu. (zabawa KLANZA)
2. „Straszak” - Gdyby tak można w sklepie
„straszaka
na wróble”
kupić?
-
Poproszę!
-
Czy zapakować?
- Ile kosztuje?
-
Straszaki są po dwa grosze.
W zabawie uczestniczą
„straszaki”
oraz ich
„nowi właściciele”.
Dzieci dobierają się
w pary. Ustalają
podział ról.
Właściciel
ustawia swojego straszaka według własnego
pomysłu:
pozycja, ułożenie
rąk,
głowy, itp. Straszak nieruchomieje.
Trzeba zapamiętać
szczegóły
ułożenia
straszaka i w drogę!
Akompaniament zaprosi właścicieli
straszaków do zabawy: marsz, biegi, podskoki. [Akompaniamentem może
być wystukiwany rytm na instrumencie
perkusyjnym].
Straszak nie był posłuszny
i zmienił
ułożenie.
Właściciele
mają
dobrą pamięć
i ustawiają
straszaka na nowo w takiej samej pozycji.
Zabawa powtarza się kilkakrotnie.
( zabawa dramowa)
|
|
.......................................
Treści społeczno –
moralne wyszczególnione w programie ze względu na realizację programu
w oddziale
integracyjnym.
Treści programowe |
Cele operacyjne
|
Nabywanie właściwego stosunku do dzieci niepełnosprawnych, delikatne i
taktowne zachowanie wobec nich. |
-
potrafi być tolerancyjny |
Okazywanie szacunku innym dzieciom. Naturalne traktowanie rówieśników
kalekich i z defektami rozwojowymi. |
-
uprzejme zachowuje się w stosunku
do kolegów,
-
wie jak należy traktować kalekie dzieci; okazuje im szacunek; pomaga
w razie potrzeby. |
Wczuwanie się w stany emocjonalne innych osób w celu niesienia pomocy bądź
wspólnego dzielenia się radościami. |
-
jest empatyczne |
Odkrywanie swoich możliwości w sytuacjach nowych, dotychczas nieznanych. |
-
nie boi się nowych sytuacji |
Przejawianie życzliwości wobec innych. |
-
współdziała z innymi |
Rozumienie znaczenia takich wartości jak koleżeństwo, dobroć, uprzejmość. |
-
rozumie pojęcia i znacznie koleżeństwa, dobroci… |
| |
|